توسط : آزاده تبازاده؛ دانشمند ایرانی که آسمان زمین را نجات داد.
آزاده تبازاده در سال ۱۳۴۶ در تهران به دنیا آمد. او در نوجوانی با روزهایی پر از التهاب روبه‌رو بود: انقلاب ۵۷، جنگ ایران و عراق، و تغییرات بنیادین در جامعه. در ۷ سالگی، همراه با خانواده‌اش ایران را ترک کرد و راهی آمریکا شد.
مهاجرت برای دختری نوجوان آسان نبود. اما تبازاده در غربت به چیزی پناه برد که از کودکی دوستش داشت: علم.
او همیشه از یک ست آزمایشگاهی شیمی و کتابی درباره ماری کوری الهام می‌گرفت که در هشت سالگی از دایی خود که دانشجوی زمین شناسی بود هدیه گرفته بود . این علاقه، مسیری شد که بعدها او را به ناسا رساند.
از دانشگاه UCLA تا ناسا: زنی در دل علم
تحصیلات دانشگاهی تبازاده در رشته شیمی‌فیزیک در دانشگاه UCLA آغاز شد. او در سال ۱۹۹۴ دکترای خود را دریافت کرد. خیلی زود به تیم تحقیقاتی ناسا پیوست و در آن‌جا روی لایه استراتوسفر و اُزون تمرکز کرد.
یکی از مهم‌ترین کشفیات تبازاده این بود که برخلاف برخی نظریه‌ها، کلرِ ناشی از فوران‌های آتشفشانی به لایه بالای جو نمی‌رسد و ته‌نشین میشود. این یعنی عامل اصلی تخریب لایه اُزون، بشر است نه طبیعت. این کشف به جهانی شدن اقداماتی مثل «پروتکل مونترال» کمک کرد.
تغییرات اقلیمی زیر ذره‌بین نگاه یک زن
تبازاده از اولین دانشمندانی بود که نشان داد بین کاهش لایه اُزون و گرمایش زمین ارتباط وجود دارد. تحقیقات او در مورد تفاوت دمایی بین استراتوسفر قطب جنوب و شمال، دیدگاه جهانی درباره روند تغییرات اقلیمی را متحول کرد.
او ثابت کرد که افزایش گرمای زمین باعث کاهش دمای استراتوسفر میشود و این، خود به تخریب بیشتر اُزون منجر میشود. چنین یافته‌هایی، نقش حیاتی او را در درک علمی محیط‌زیست تثبیت کرد.
افتخارات بین‌المللی:
آزاده تبازاده برای پژوهش‌های علمی خود جوایز بسیاری دریافت کرده است، از جمله:
- • جایزه ریاست‌جمهوری آمریکا برای دانشمندان و مهندسان جوان (۱۹۹۹)
- • مدال علمی ناسا برای دستاوردهای برجسته (۲۰۰۱)
- • مدال جیمز مک‌الوین از اتحادیه ژئوفیزیک آمریکا
- • جایزه هنری جی. هاوتون از انجمن هواشناسی آمریکا (۲۰۰۳)
«کارآگاه آسمان»؛ خاطرات دختری میان جنگ و ستاره‌ها
کتاب The Sky Detective (کارآگاه آسمان) نوشته آزاده تبازاده، داستان زندگی واقعی اوست: دختری نوجوان در ایران، که میان انقلاب، سانسور و جنگ، رویاهایش را در آسمان دنبال می‌کند.
این کتاب موفق به کسب جوایزی چون جایزه East of Eden و جایزه بزرگ نویسندگان سان‌فرانسیسکو شد و از سوی منتقدان به عنوان «اثری صادقانه، شاعرانه و الهام‌بخش» ستایش شد.
آزاده تبازاده حالا با همسر و سه فرزندش در کالیفرنیا زندگی می‌کند. او پس از بازنشستگی از ناسا، در زمینه مشاوره محیط‌زیستی و آموزش زنان در STEM (علم، فناوری، مهندسی، ریاضی) فعالیت می‌کند.
او همچنان الهام‌بخش دخترانی‌ست که می‌خواهند مرزها را بشکنند و رویاهایشان را دنبال کنند، حتی اگر از دل بحران و مهاجرت برخاسته باشند.
برای اطلاعات بیشتر :
• وب‌سایت رسمی آزاده تبازاده
• نمایه علمی Google Scholar
• صفحه اینستاگرام آزاده تبازاده
• مستند زندگی تبازاده در یوتیوب
مشاهده مقاله زنان تأثیرگذار ایرانی :
